دهان کودک شما

دندانهای شیری

مراقبت از دندانهای شیری

پوسیدگی زودرس در دندانهای شیری

دندانهای دائمی

مراقبت از دندانهای دائمی

رژیم غذایی و دندان کودک شما

دندانهای شیری

زمانیکه کودکان متولد می شوند، تقریبا تمامی دندانهای شیری وی شکل گرفته اند. این دندانها در لثه ها پنهان هستند. این دندانها معمولا در 6 ماهگی شروع به درآمدن می کنند. برخی از کودکان زودتر دندانشان در می آید و برخی دیرتر. تعداد دندانهای کودک 1 ساله شما ممکن است متفاوت از تعداد دندانهای کودک 1 ساله دیگری باشد. اغلب، نخست دو دندان جلویی پایینی در می آیند. سپس 4 دندان بالایی و 2 دندان دیگر پایینی در میآیند. دندانها اغلب بصورت دو تایی و در یک سمت فکها در می آیند. کودک شما در حدود 3 سالگی باید 20 دندان شیری داشته باشد.

اغلب فضای بازی بین دندانهای شیری وجود دارد. این فضاها این اطمینان را ایجاد می کنند که فضای کافی برای دندانهای دائمی وجود دارد. در واقع، فقدان فضا بین دندانهای شیری گاهی می تواند بدین معنا باشد که دندانهای دائمی کودک نامنظم خواهند بود و یا فضای کافی برای درآمدن ندارند.  

مراقبت از دندانهای شیری

بخوبی از دندانهای کودک خود مراقبت نمایید. آنها در نهایت می افتند. اما تا زمانی که در دهان هستند نقش مهمی را در کمک به کودک جهت جویدن، صحبت کردن و بلعیدن ایفا می نمایند. علاوه بر این دندانهای شیری فضا را برای دندانهای دائمی نگاه می دارند، و به آنها کمک می کنند در جای خود قرار گیرند.

حتی قبل از اینکه نخستین دندان ظاهر شود، تمیز کردن لثه های کودک خود را با یک گاز یا پارچه خیس آغاز نمایید. به محض اینکه دندانها در دهان ظاهر شدند استفاده از یک خمیردندان حاوی فلوراید را آغاز نمایید، مگر اینکه دندانپزشک شما توصیه دیگری کرده باشد. فلوراید به پیش گیری از پوسیدگی کمک می نماید.

برای کودکانی که کمتر از 3 سال سن دارند، فقط از یک مقدار اندک خمیر دندان روی مسواک استفاده نمایید (در حدود یک دانه برنج یا یک دانه عدس). برای کودکانی که 3 تا 6 سال سن دارند، مقدار خمیر دندان می تواند به میزان یک نخود فرنگی افزایش یابد.

استفاده از یک مقدار زیاد خمیر دندان برای کودکتان ریسک ایجاد لکه های سفید یا قهوه ای روی دندانهای دائمی را بالا می برد (fluorosis نامیده می شود). تا زمانیکه کودک قادر باشد خودش به تنهایی دندانش را مسواک بزند، مدیریت مسواک زدن آنها اهمیت دارد. کودکان کوچکتر نیز باید تشویق شوند خمیر دندان اضافی را بیرون بریزند تا از قورت دادن تصادفی جلوگیری شود.

به محض اینکه دو دندان در کنار یکدیگر در آمدند، هر روز بین آنها را نخ بکشید. شما می توانید بطور منظم از نخ دندان استفاده نمایید.

در رابطه با فلوراید با دندانپزشکتان صحبت نمایید. کودکان در صورتی به فلوراید اضافه نیاز دارند که:

• ریسک بالایی از پوسیدگی داشته باشند
• آبی را بنوشند که حاوی فلوراید نیست

کودکانی که در گروه ریسک بالا قرار دارند به فلوراید تراپی و مکمل های حاوی فلوراید نیاز دارند.

در برخی از موارد، کودک شما خواهان این است که خودش از مسواک استفاده نماید. ایرادی ندارد مسواک را بدست او بدهید. اما بعد از این کار باید دوباره خودتان دندان کودک را مسواک کنید. چرا که اغلب کودکان تا حدود 8 سالگی خودشان قادر نیستند دندانهایشان را مسواک بزنند.

کودکانی که در گروه ریسک بالا قرار دارند می توانند درمان فیشور سیلانت را انجام دهند. سیلانتهای دندانی پوششهای پلاستیکی هستند که برای حفاظت دندانها از پوسیدگی روی شیارهای دندان قرار می گیرند.

پوسیدگی زودهنگام

پوسیدگی زودهنگام یا ECC، شکل خطرناکی از پوسیدگی است. این نوع از پوسیدگی می تواند بسرعت دندان کودک شما را نابود نماید. در گذشته این مشکل پوسیدگی شیشه شیر نامیده می شد، سندروم پرستار کودک. ECC، اغلب زمانی رخ می دهد که دندانهای کودک در طول روز بطور طولانی مدت در معرض مواد شکری قرار می گیرد

سندروم شیشه شیر با آبمیوه یا شیر حاوی شکر رخ می دهد. همچنین در تغذیه با شیر مادر نیز رخ می دهد. زمانیکه این مایعات در دهان هستند، باکتری شروع به خوردن شکرها کرده و اسید تولید می کند. این اسیدها اگر به مدت طولانی در دهان باقی بمانند منجر به پوسیدگی می شوند.

پوسیدگی زودهنگام به دلایل زیر رخ می دهد:

• کودک را با شیشه شیر حاوی هر مایعی بجز آب در تخت بگذارید
• در طول روز کودک از شیشه ای بنوشد که با مایعات قندی و یا شیر پر شده باشد
• پستانکی را دریافت کرده باشد که در عسل، شکر یا مایعات شیر فرو برده شده باشد
• در طول شب با سینه مادر تغذیه شده باشد

تغذیه نرمال با شیر مادر منجر به پوسیدگی دندان نمی شود. اما شیر دادن برای دوره های طولانی مدت میتواند کودک شما را در معرض ریسک بالای پوسیدگی دندان قرار دهد.

به یاد داشته باشید، فقط نوع نوشیدنی در این موضوع تاثیر گذار نیست. بلکه هر چه کودک مایعاتی (بجز آب) را بیشتر در دهان خود نگاه دارد، این ریسک بالاتر است. بهمین دلیل است که نباید در رختخواب کودک خود هنگام خواب بطری شیر قرار دهید.

در صورتیکه تعداد زیادی از باکتری های عامل پوسیدگی در دهان مادر کودک وجود داشته باشند، احتمال پوسیدگی دندان کودک بیشتر می شود.  در دهان کودکانی که پوسیدگی دندان ندارند کمتر از 1% باکتری های مضر S. mutans وجود دارد اما در کودکانی که ECC دارند، بیش از نیمی از باکتری های مضر موجود هستند.

باکتری S. mutans ، متداول است. این باکتری از والدین به کودک بین سن 6 تا 31 ماهگی منتقل می شود. برای سالم نگاه داشتن دهان کودکتان، دهان خود را سالم و عاری از باکتری نگاه دارید.

دندانهای جلویی بالایی اغلب نخستین دندانهایی هستند که از ECC متاثر می شوند. پوسیدگی اغلب از پشت دندان شروع می شود. سپس دندانهای بالایی دورتر متاثر می شوند. در نهایت، دندانهای پایینی عقبی پوسیده می شوند. دندانهای جلویی پایینی اغلب پوسیده نمی شوند. این دندانها با زبان پوشانده می شوند که مایعات را دور نگه می دارد. این دندانها همچنین نزدیک به غدد بزاقی هستند، بنابراین در محفظه ای از بزاق هستند. بزاق به شستشوی مواد قندی و باکتری ها کمک می نماید.

دندانهای پوسیده ای که ترمیم نشده باشند، می توانند منجر به درد و عفونت گردند. دندانهایی که خیلی شدید پوسیده شده باشند ممکن است نیاز به کشیدن پیدا کنند. پوسیدگی دندان یک عفونت باکتریایی است، و در صورت عدم درمان انتشار می یابد. حتی در صورت عدم درمان دندانهای دائمی زیر لثه نیز ممکن است متاثر شوند.

در اینجا توصیه هایی برای پیشگیری از پوسیدگی زودهنگام مطرح شده است:

• کودک خود را با بطری در رختخواب نگذارید مگر اینکه با آب پر شده باشد. حتی ابمیوه یا شیر میتواند ریسک پوسیدگی را افزایش دهد.
• در رابطه با از شیر گرفتن کودک خود بین 12 تا 14 ماهگی با دکتر کودک خود صحبت نمایید
• در طول روز، برای احساس راحتی کودکتان از بطری استفاده نکنید، مگر اینکه با آب پر شده باشد
• پستانک کودک خود را در عسل یا مایعات شیرین فرو نبرید
• به غذای کودک خود شکر اضافه نکنید
• بعد از هر بار غذا خوردن، دندان ها و لثه های کودک خود را با دستمال مرطوب تمیز کنید
• به محض اینکه نخستین دندان کودک در آمد او را نزد دندانپزشک ببرید. اولین مراجعه نباید دیرتر از یکسالگی باشد
• بعد از درامدن نخستین دندان کودک یا پس از یکسالگی آب خوردن با لیوان را به کودک خود بیاموزید
• اطمینان یابید که کودکتان مقدار کافی فلوراید دریافت می کند. اگر آب خوردن شما دارای فلوراید نیست و کودک شما ریسک بالایی از پوسیدگی دارد، از دکتر یا دندانپزشک کودکتان بخواهید منابع فلوراید را به شما معرفی نماید.

دندانهای دائمی

کودکان معمولا بین سنین 6 تا 7 سالگی شروع به از دست دادن دندانهای شیری و درآوردن دندانهای دائمی میکنند. برخی از کودکان زودتر دندانهایشان را از دست می دهند و برخی دیرتر. ترتیب درآمدن دندانهای دائمی مهمتر از زمان شروع به درآمدن آنهاست.

اغلب، نخستین دندانهای دائمی که در می آیند دو دندان پایینی هستند. آسیابهای 6 سالگی پشت دندانهای شیری در می آیند. آنها جایگزین دندانهای شیری نمی شوند. در حدود سنین 11 تا 12 سالگی، دومین دندانهای آسیاب دائمی پشت دندان های آسیاب 6 سالگی در می آیند.

در سن 13 سالگی، تقریبا تمامی دندانهای کودک درآمده اند. دندان عقل، بین 17 تا 21 سالگی در می آیند. هرچند، در برخی افراد هیچ دندان عقلی در نمی آید یا تمامی 4 دندان در نمی آید.  اغلب دندانهای عقل در می ایند اما فضایی برای آنها در دهان وجود ندارد.

مراقبت از دندانهای دائمی

شما باید تا زمانیکه کودک قادر باشد خودش مسواک بزند او را در مسواک زدن همراهی نمایید. برای اغلب کودکان این امر در سنین 6 تا 8 سالگی رخ می دهد. بعد از صبحانه و قبل از خواب مسواک بزنید. غذا را از روی دندانهای کودک پاک کنید، بویژه در مورد دندانهای آسیاب. دندانهای آسیاب شیارها و شکافهای کوچکی دارند. غذا می تواند در این شیارها قرار گرفته و بعنوان غذایی برای باکتری ها عمل نماید.

دندانپزشک شما می تواند برای حفاظت دندانهای آسیاب کودک شما از پوسیدگی از سیلانت استفاده نماید. اما با این وجود مسواک زدن و استفاده از نخ دندان بسیار اهمیت دارد.

زمانیکه کودک شما خیلی کوچک است شما می توانید سر او را در بازوهای خود نگه دارید و از دست دیگرتان برای مسواک زدن استفاده کنید. وقتی که کودک توانایی ها و چالاکی لازم را داشته باشد می تواند خودش مسواک بزند. با این وجود روی مسواک و مقدار خمیردندان باید نظارت داشته باشید.

اندکی توصیه های دیگر:

• از یک مسواک نایلونی نرم با یک مقدار اندک خمیر دندان استفاده نمایید
• به کودک خود بیاموزید بزاق خمیردندانی را بیرون بریزد
• بعد از 9 سالگی، کودک باید قادر باشد از نخ دندان استفاده نماید. استفاده از نخ دندان ذرات غذا و پلاک بین دندانها را که مسواک قادر به دسترسی به آن نیست، پاک می کند.
• با دندانپزشک یا دکتر کودک خود مشورت نمایید تا اطمینان یابید کودکتان مقدار کافی فلوراید دریافت می کند.

رژیم غذایی و دندان کودک شما

برای داشتن دندانهای سالم، تعداد دفعات خوردن مواد خوراکی به اندازه نوع این مواد خوراکی اهمیت دارد. خوردن مکرر تنقلات می تواند ریسک پوسیدی را در کودک افزایش دهد.

در صورتیکه مواد غذایی حاوی شکر برای بلند مدت در دهان باقی بمانند پوسیدگی می تواند ایجاد شود. باکتری هایی که در دهان زندگی می کنند با این ذرات غذا جشن می گیرند. آنها اسید تولید می کنند که مینای دندان را می خورد. بین وعده های غذایی یا خوردن تنقلات، بزاق اسید را می شوید. اگر کودک شما مکررا در حال خوردن است، زمان کافی برای شسته شدن این اسیدها توسط بزاق وجود نخواهد داشت.

اغلب افراد زمانیکه به شکر فکر می کنند، تصور می کنند شکر سفیدی که در شکلات و نانها وجود دارد خوب است. اما تمامی غذاهایی که حاوی کربوهیدرات هستند در نهایت به شکر شکسته می شوند. باکتریها به این توجه نمی کنند که شما در حال خوردن لی لی پوت هستید یا چوب شور. این دو خوراکی برای آنها یک طعم را دارند.  

درزیرتوصیه هایی برای تنقلات و وعده های غذایی آمده است:

• به بچه خود غذاهای سالم بدهید، از جمله میوه، سبزیجات و پنیرها.
• غذاهایی را بخرید که فاقد شکر و یا غیر شیرین هستند
• غذاهای شکری را بعنوان بخشی از وعده غذایی سرو کنید.
• اغلب کودکان مایعات را در بین وعده های غذایی می خورند. این کار ذرات غذا را از روی دندان میشوید. بزاق نیز وظیفه خطیری را در تمیز کردن دندان انجام می دهد.
• از برخی از غذاهای خاص خودداری نمایید مگر اینکه کودک شما برنامه داشته باشد بلافاصله پس از خوردن مسواک بزند. این غذاها بین دندانها گیر می کنند و تمیز کردن آنها از روی سطوح دندان دشوار است. برخی از این خوراکی های خاص عبارتند از:

کلوچه ها

میوه های خشک شده

چیپس سیب زمینی

چوب شور

• تنقلات کمتری را به کودک پیشنهاد دهید
• بعد از خوردن تنقلات، کودک شما باید مسواک بزند. اگر انجام این کار امکان پذیر نبود، کودک شما باید چندین مرتبه دهانش را با اب بشوید.
• کودک خود را تشویق کنید از آدامسهای زایلیتول شیرین شده یا فاقد شکر استفاده نماید.
•