پیش بینی حفره پوسیدگی: آیا شما در معرض ریسک هستید؟

• آیا شما هرگونه دندان کشیده شده، دندان عقل کشیده شده یا دندان کشیده شده جهت آماده سازی برای پروتز دارید؟

هیچ دندانی کشیده نشده است- ریسک کم

چهار یا تعداد کمتری دندان کشیده شده است- ریسک متوسط

پنج یا تعداد بیشتری دندان کشیده شده است- ریسک بالا

اگر شما دندانی را بدلیل حفره پوسیدگی کشیده اید، دهان شما حاوی سطح بالایی از باکتری هایی است کهStreptococcus mutans نامیده میشود. این باکتری ها می توانند منجر به حفره پوسیدگی شوند. آنها در مواد چسینده ای که پلاک نامیده می شوند و روی دندان شما ایجاد شده اند زندگی می کنند. اگر در گذشته پوسیدگی داشته اید، احتمال اینکه در آینده به پوسیدگی مبتلا شوید بیشتر است.

• آیا در سه سال گذشته هیچ گونه حفره پوسیدگی داشته اید؟

عدم حفره یا یک حفره -ریسک کم

دو حفره -ریسک متوسط

سه حفره یا بیشتر-ریسک بالا

در مورد اینکه چه زمانی حفره پوسیدگی بوجود می آید، تجربه گذشته بهترین شاخص برای آنچه در آینده رخ خواهد داد می باشد. اگر اخیرا حفره پوسیدگی داشته اید، دهان شما هنوز حاوی باکتریهای عامل آن است. هرچقدر که اخیرا حفره پوسیدگی بیشتری  داشته اید، نشان دهنده این است که احتمال ابتلا به حفره پوسیدگی در آینده برای شما بیشتر است.

• شما چند وقت یکبار برای چکاپهای روتین یا جرمگیری به دندانپزشک یا بهداشتکار مراجعه می کنید؟

یک یا دو مرتبه در سال-ریسک کم

هر سه سال یکبار-ریسک متوسط

کمتر از سه سال یکبار-ریسک بالا

یکی از بهترین روشها برای سالم نگهداشتن دندانهایتان و جلوگیری از حفره پوسیدگی، مراجعه به دندانپزشک یا بهداشتکار بطور منظم است. او میتواند دهان و دندان شما را چک کرده، و تغییراتی را پیشنهاد دهد که بتواند دهان شما را سالمتر نگاه دارد. نکته مهمتر این است که دندانپزشک میتواند علائم مشکلات را خیلی زود پیدا کند. اگر مشکل در مراحل اولیه شناسایی شود، حفره دندان می تواند درمان شده یا در صورت امکان بازیابی شود.

برخی از افراد تنها زمانیکه دندان درد دارند یا یک مشکل قابل رویت دارند به دندانپزشک مراجعه  می کنند. اما در اینصورت، مشکل می تواند بسیار پیچیده شود.

• شما چند ساله هستید؟

16 تا 21- ریسک بالایی از حفره پوسیدگی در تاج دندان

22 تا 40- ریسک کم هر گونه حفره پوسیدگی

41تا 59- ریسک متوسط حفره پوسیدگی در ریشه های دندان

60 یا بالاتر- ریسک بالایی از حفره پوسیدگی در ریشه های دندان

حفره ها زمانی شکل می گیرند که پوسیدگی رخ می دهد- بدلیل اینکه باکتری اسیدی تولید می کند که سطوح محافظ سخت دندان را (مینا) ضعیف کرده و تخریب می کند. باکتری زمانی این اسیدها را ایجاد می کند که در تماس با کربوهیدراتهای موجود در غذا و نوشیدنی ها قرار میگیرد.

بین سنین 16 تا 21، احتمال ایجاد حفره در تاج دندانهای شما زیاد است. این بخشی از دندان شماست که می توانید در دهانتان ببینید. تغییرات زندگی در طول این سالها اغلب منجر به تغییراتی در عادات غذایی می شود. برای مثال، زمانیکه افراد برای نخستین بار دارای خانه مستقل میشوند اغلب غذاهایی را می خورند که شکر و نشاسته بیشتری دارند (کربوهیدراتها)

همراه با سن، اگر شما تا کنون یک حفره نداشته اید، ریسک حفره در تاج دندانهای شما کاهش می یابد. در بزرگسالان با سن بیشتر، لثه ها اغلب تحلیل می یابند (عقب می روند). اینکار ریشه های دندان را در معرض قرار می دهند. لثه ها بدلیل بیماری پریودنتال (لثه) یا مسواک زدن غیر صحیح تحلیل می روند.

زمانیکه ریشه یک دندان در معرض قرار می گیرد، احتمال ایجاد پوسیدگی روی سطوح ان بیشتر است. ریشه های دندان یک سطح محافظ نرمتر از تاج دارند. باکتری های عامل پوسیدگی در دهان می توانند راحتتر به این لایه های نرمتر نفوذ نمایند.

به چندین علت، بزاق در بزرگسالان مسن تر کمتر ترشح می شود. این می تواند منجر به خشکی دهان شود ، که احتمال ایجاد حفره پوسیدگی در دهان را بیشتر می کند. هم چنین پر کردن ها می توانند با گذر زمان بشکنند و ممکن است نیاز به جایگزینی داشته باشند.

• آیا شما دیابت دارید؟

ریسک متوسط تا بالا-بله

             ریسک کم-نه

افرادی که دیابت دارند، ریسک ایجاد خشکی دهان در آنها افزایش می یابد. این همچنین xerotomia (خشکی دهان) نامیده می شود. آنها همچنین ریسک بالای حفره پوسیدگی دارند. بزاق غذا و پلاک را می شوید. بزاق همچنین به خنثی کردن اسیدهای موجود در دهان شما که دندان را پوسیده می کنند کمک می کند. بدون این محافظ طبیعی، شما بیشتر در معرض ایجاد حفره پوسیدگی هستید.

اگر شما دیابت دارید، مراجعه منظم شما به دندانپزشکتان اهمیت دارد. شما همچنین بطور ویژه باید از لثه ها و دندانهایتان در خانه بخوبی مراقبت کنید. دندانهای خود را دو بار در روز با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک زده و هر روز از نخ دندان استفاده نمایید.

• آیا شما دهان خشکی دارید؟

ریسک متوسط تا بالا- بله

             ریسک کم- نه

بزاق یک جنگنده ی طبیعی با حفره است. بزاق غذا و پلاک را می شوید. براق همچنین به خنثی کردن اسیدهای موجود در دهان شما کمک می نماید. بدون این محافظ طبیعی احتمال ایجاد حفره در شما بیشتر است.

یک دهان خشک (خشکی دهان) یکی از تاثیرات جانبی بسیاری از داروهاست. خشکی دهان همچنین بدلیل برخی بیماریها رخ می دهد. مثالهایی از این بیماریها عبارتند از دیابت، آسم مفاصل و کم خونی. اگر خشکی دهان شما به داروی خاصی ارتباط دارد، از پزشک خود بخواهید در صورت امکان این دارو را با داروی مشابه که این تاثیر جانبی را نداشته باشد جایگزین نماید.

برای کمک به پیشگیری از ایجاد حفره پوسیدگی، دهان خود را مرطوب نگاه دارید. شما می توانید آب بیاشامید، آب نباتهای بدون قند بمکید، آدامس بدون شکر بجوید، و استفاده از یک مرطوب کننده یا ماده متشکل از بزاق. همچنین با دندانپزشک خود صحبت نمایید. دندانپزشک شما ممکن است شستشو دهنده های فلورایده یا درمانهایی را برای کمک به کاهش ریسک ایجاد حفره به شما پیشنهاد نماید.

• آیا شما اخیرا از خمیردندان حاوی فلوراید استفاده کرده اید؟

بله- ریسک کم یا متوسط

خیر- ریسک بالا

بسیاری از افراد فکر می کنند فلوراید بطور خاص برای کودکان است، تا به آنها کمک کند دندانهای سالم و قوی داشته باشند. اما فلوراید به بزرگسالان نیز کمک می نماید.

حفره های پوسیدگی زمانی شکل می گیرند که باکتری موجود در دهان اسیدی را تولید می کند که موجب می شود مواد معدنی از دندان خارج شوند. این اتفاق لایه خارجی دندان (مینا) را می شکند. فلوراید به جایگزینی مواد معدنی از دست رفته کمک نموده و دندان را محکمتر می کند.

استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید اهمیت دارد.. با دندانپزشک خود در رابطه با اینکه ایا به فلوراید بیشتری نیاز دارید یاخیر صحبت نمایید.

شما می توانید فلوراید تراپی را در مطبهای دندانپزشکی انجام دهید یا ژلهای فلورایده را که قابل استفاده در منزل هستند از طریق نسخه خریداری نمایید.

• آیا شما از شستشو دهنده های فلوراید از جمله ACT، Phos-Flur  یا Fluorigard استفاده می کنید؟  

بله- ریسک کم یا متوسط

خیر- ریسک بالا

فلوراید می تواند به کاهش احتمال ایجاد پوسیدگی در اطراف نواحی پر شده، کران ها یا بریج ها کمک نماید. اگر تحلیل لثه ریشه های دندان شما را در معرض قرار داده است، فلوراید به محافظت از ریشه های دندان شما در مقابل پوسیدگی کمک می نماید.

• شما در هر روز چند وعده غذایی می خورید؟

3 وعده- ریسک کم

3 وعده بعلاوه دو بار تنقلات-ریسک متوسط

خوردن غذا یا تنقلات در سرتاسر روز- ریسک بالا

زمانیکه بحث پیشگیری از حفره پیش می آید، اینکه شما چندوقت یکبار می خورید، به اندازه آنچه می خورید اهمیت دارد. هر چقدر که شما دفعات بیشتری بخورید، دفعات بیشتری غذا برای باکتری ها فراهم می آورید. در دهان شما کربوهیدراتها به شکرهای ساده شکسته می شوند. سپس باکتری از این شکرها تغذیه کرده و اسید تولید می کند، که لایه خارجی دندان (مینا) را حل می کند. فرایند پوسیدگی بمدت 20 تا 30 دقیقه بعد از خوردن یا نوشیدن ادامه می یابد. این فرایند در صورتیکه غذا بین دندانها گیر کرده باشد بیشتر طول می کشد.

اگر شما در طول روز در حال خوردن باشید، شامل نوشیدن آب میوه یا نوشیدنی های نرم، باکتریها قادر خواهند بود تقریبا دائما اسید تولید نمایند. این امر احتمال پوسیدگی دندان را بیشتر می کند. تنها غذاهای شکری نیستند که به پوسیدگی دندان کمک می نمایند. غذاهایی از قبیل نان، غلات و برنج نیز حاوی کربوهیدراتها هستند. 

خبر خوب این است که برخی غذاها می توانند از پوسیدگی جلوگیری نمایند. این غذاها شامل سبزیجات، میوه ها، شیر، پنیر، گوشت، ماهی و حبوبات می باشد. آنها به قوی کردن و سلامت لثه ها و دندانهای شما کمک می نمایند. میوه و سبزیجات خام همچنین می توانند با افزایش مقدار بزاق در دهان به تمیز کردن دندانها کمک نمایند. از دندانپزشک یا بهداشتکار خود بخواهید عادات غذایی که دندان شما را سالم نگه میدارند به شما بگویند.

• آیا شما آدامس یا شکلاتی را می خورید که حاوی زایلیتول باشد؟

بله- ریسک کم یا متوسط

خیر- ریسک متوسط

زایلیتول یک شیرین کننده طبیعی است. برخی از میوه ها از قبیل گیلاس، گوجه برقانی و گلابی چنین ویژگی دارند. برخی از سازندگان آدامسها و غذاها از زایلیتول بعنوان شیرین کننده استفاده می کنند.

زایلیتول به دو دلیل دوستدار دندان است. نخست، اینکه باکتری عامل پوسیدگی موجود در دهان شما قادر نیست از زایلیتول مانند شکرهای ساده تغذیه کند. این بدین معناست که باکتری نمی تواند اسیدی را که منجر به پوسیدگی دندان می شود ایجاد نماید. دوم اینکه، زایلیتول رشد باکتری هایی را که منجر به پوسیدگی می شوند کند کرده و از چسبدن آنها به دندان جلوگیری می نماید. جویدن آدامس یا مکیدن آبنباتی که حاوی زایلیتول باشد به ایجاد بزاق نیز کمک می نماید. بزاق بعنوان یک شوینده طبیعی برای دهان شما عمل می کند.

• چند وقت یکبار مسواک می زنید؟ 

دو بار در روز یا بیشتر- ریسک کم

یکبار در روز - ریسک متوسط

کمتر از یکبار در روز- ریسک بالا

دندانپزشکان مسواک زدن را حداقل دو بار در روز برای تمیز کردن دندانها از غذا و پلاک توصیه می کنند.حفره های پوسیدگی نمی توانند بدون کربوهیدراتهای موجود در بسیاری از غذاها شکل بگیرند. باکتریها برای تولید اسید که منجر به پوسیدگی دندان می شود، به شکر موجود در کربوهیدراتها  نیاز دارند.

پلاک ماده نرم و چسبنده ای است که کمی شبیه مربایی که به قاشق می چسبد به دندانها می چسبد. پلاک در بردارنده ی باکتری و دیگر ارگانیسم هایی است که با یکدیگر و ذرات غذا در کنار هم جمع می شوند. به همین دلیل است که مسواک زدن مرتب دندانهایتان اهمیت دارد.

• در هر وعده چه مدت زمانی مسواک می زنید؟

دو دقیقه یا بیشتر- ریسک کم

یک یا دو دقیقه - ریسک متوسط

کمتر از یک دقیقه - ریسک بالا

تحقیقات نشان می دهد که برای برداشتن پلاک از روی دندان باید دو دقیقه مسواک زد. اگر کمتر از این زمان مسواک بزنید، احتمالا تمام پلاک از روی دندان شما برداشته نمی شود. مسواک زدن برای مدت بیشتر از دو دقیقه منفعت بیشتری ندارد.

• آیا شما برای نگهداشتن یک مسواک جهت مسواک زدن به سختی می افتید؟

بله- ریسک متوسط یا بالا

خیر- ریسک کم

یکی از بهترین روشها برای جلوگیری از حفره پوسیدگی اطمینان از برداشته شدن تمامی ذرات غذا و پلاک از روی دندانتان است. حداقل دو بار در روز با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.

اگر نگهداشتن مسواک برای شما دشوار است، یا نمی توانید به تمامی سطوح دندانتان دسترسی پیدا کنید، ممکن است تمامی پلاک از روی دندان شما برداشته نشود. این امر احتمال ایجاد حفره پوسیدگی را در شما افزایش می دهد.

برخی از مسواک ها دسته های بزرگ و زاویه دار دارند تا استفاده از آنها راحتتر باشد. شما همچنین می توانید از یک مسواک باتری دار که سر چرخنده یا ویبره دار دارد استفاده نمایید.این نوع از مسواک به استفاده زیاد از حرکات دست، مچ و شانه و یا بازو نیاز ندارد. شما می توانید این مسواک ها را در بسیاری از داروخانه ها استفاده نمایید. اگر مطمئن نیستید که کدام نوع از مسواک برای شما بهتر کار می کند، از دندانپزشک یا بهداشتکارتان بخواهید به شما کمک نماید.

• چند وقت یکبار از نخ دندان استفاده می کنید؟  

یکبار در روز - ریسک کم

گاهی اوقات-ریسک متوسط

هرگز-ریسک بالا

بسیاری از افراد فکر می کنند هدف اصلی نخ دندان زدن درآوردن ذرات غذا بین دندانهاست. این افراد ممکن است تا زمانیکه احساس نکنند چیزی بین دندانهایشان است از نخ دندان استفاده نمی کنند. اگرچه، هدف اصلی نخ دندان زدن برداشتن پلاک از نواحی است که مسواک نمیتواند به آن دسترسی داشته باشد.

اگر شما تمامی پلاک را از روی دندانتان بردارید، باکتری موجود روی پلاک اسیدی را تولید می کند که به دندان شما حمله کرده و منجر به ایجاد حفره می شود.

• آیا شما  ارتودنسی دارید؟

بله-ریسک بالا

خیر-ریسک کم

بریس تمیز کردن مناسب دندانهای شما را دشوار می کند. اگر غذا به زیر بریس یا بین دندانها برود، می تواند منجر به حفره پوسیدگی شود. ارتودنسیت شما ممکن است به شما توصیه نماید هر روز از یک شوینده یا ژل فلوراید استفاده نمایید. این کار می تواند به محکمتر شدن دندانهای شما و دفاع در مقابل ایجاد حفره پوسیدگی کمک نماید.

همچنین اینکه شما یاد بگیرید چگونه با وجود بریس دندانهای خود را تمیز نمایید اهمیت دارد. از ارتودنتیست خود بخواهید بهترین روش مسواک و نخ دندان زدن اطراف بریس را به شما نشان دهد.

• آیا شما جراحی لثه داشته اید؟

بله-ریسک زیاد

خیر- ریسک کم

بیماری پریودنتال (لثه) و برخی از جراحی های انجام شده می توانند منجر به تحلیل لثه شوند. تحلیل لثه در معرض قرار گرفتن ریشه های دندان است. احتمال پوسیدگی برای ریشه های در معرض قرار گرفته بیشتر است. این امر بطور ویژه در افرادی که پیشینه ی حفره پوسیدگی دارند محتمل تر است.

یک ریشه دندان توسط لایه هایی بنام سمنت و عاج پوشیده شده اند. آنها نرمتر از مینای سختی هستند که بخش بالایی دندان را می پوشاند (تاج). برای اسید باکتری نفوذ به لایه های نرمتر ساده تر بوده و منجر به ایجاد حفره می شود.

برای کاهش باکتریهای عامل پوسیدگی در دهان شما، بطور ملایم و سراسری با خمیر دندان حاوی فلوراید حداقل دو بار در روز دندان خود را مسواک بزنید. همواره از مسواکی  با برسهای نرم یا فوق العاده نرم استفاده کنید.

بطور منظم به یک دندانپزشک مراجعه نمایید. دندانپزشک شما همچنین ممکن است برای محکمتر کردن دندانهای شما فلوراید بیشتری را توصیه نماید. شما می توانید درمان فلوراید تراپی را در مطبهای دندانپزشکی انجام دهید یا ژلهای تجویزی یا شوینده را در خانه استفاده نمایید. این محصولات حاوی فلوراید بیشتری هستند.

• آیا شما در دهانتان روکش یا بریج دارید؟  

نه-ریسک کم

یک کران-ریسک متوسط

بیش از یک کران یا بریج- ریسک بالا

وجود کران یا بریج در دهانتان تمیز کردن دندانهای شما و حفظ سلامت دهانتان را دشوارتر می کند. پلاک در اطراف کران و بریجها ایجاد می شود. مسواک زدن مرتب دندانها ممکن است برای از بین بردن کلیه پلاکها کافی نباشد. دندانپزشک یا بهداشتکار شما می تواند توصیه هایی را به شما ارائه دهد تا شما قادر باشید به زیر بریج دسترسی داشته و آن را بدرستی تمیز نمایید. کران ها و بریج ها در صورتیکه بخوبی نگهداری شوند می توانند در کل دوره زندگی شما باقی بمانند.

کرانها و بریجها اغلب برای جایگزینی دندانی که بر اثر پوسیدگی از دست رفته اند جایگزین شده اند. دندانهای دیگر اگر رژیم غذایی تان را بهتر نکنید  و از دندانها و لثه هایتان مراقبت نکنید می توانند پوسیده شوند. اگر کران یا بریج دارید ویزیتهای منظم به یک دندانپزشک و یک بهداشتکار ضروری است.

• آیا شما یک پارسیل متحرک دارید؟

بله- ریسک بالا

خیر-ریسک کم یا متوسط

بزاق دفاع طبیعی بدن شما در مقابل حفره است. اما بزاق نمی تواند اطراف دندانی که به پارسیل نزدیک است جریان پیدا کند. حفره های پوسیدگی جدید می توانند در این دندانها رخ دهند. پارسیل برای ساعتهای زیادی در طول روز در دهان باقی می ماند. برخی از افراد با این دندانها می خوابند. این همچنین خاصیت شستشو دهندگی بزاق و حفاظت از دندانها را تحت تاثیر قرار می دهد. اگر شما یک دندان پارسیل دارید، آن را به کرات تمیز نمایید. اطمینان یابید که دندان کنار پارسیل را درست مانند دندانهای دیگر مسواک زده و نخ دندان کشیده اید. مراجعات منظم به دندانپزشک و بهداشتکار ضروری است. آنها می توانند به شما در حفظ پارسیل  و سلامت نگاه داشتن دهانتان و عاری بودن دهانتان از پوسیدگی کمک نمایند.