حساسیت دندان چیست؟

علائم

تشخیص

دوره زمانی مورد انتظار

پیشگیری

درمان

چه زمانی به یک متخصص مراجعه کنیم

بهبودی

اطلاعات بیشتر

حساسیت دندان چیست؟

اغلب ما می گوییم دندانهای حساسی داریم. منظور ما از این عبارت اغلب این است که در شرایطی خاص  احساس تیر کشیدن یا ناراحتی در دندانمان می کنیم. اینها ممکن است شامل:

• نوشیدن یا خوردن چیزهای سرد
• نوشیدن یا خوردن چیزهای داغ
• خوردن چیزهای شیرین
• سایش دندانها به یکدیگر یا به زبان

دو نوع حساسیت وجود دارد:

حساسیت دندان زمانی رخ میدهد که عاج دندان (لایه میانی) دندان در معرض قرار گرفته است (بدون پوشش مانده است). بطور معمول، عاج دندان توسط مینای بالای خط لثه و توسط سمنت زیر خط لثه پوشیده شده است.

عاج دندان محتوی سوراخهای ریزی است که tubules (لوله کوچک) نامیده می شوند. درون هر  tubule یک رشته عصبی وجود دارد که که از پالپ دندان می آید (مرکز عصبی دندان). زمانیکه عاج دندان بدون پوشش میماند، دمای سرد یا گرم یا فشار می تواند روی رشته های عصبی تاثیر منفی گذارد. این امر منجر به حساسیت می شود.

عاج دندان زمانی بدون پوشش میماند که لایه محافظی خارجی متشکل از مینا یا سمنت کنار می رود. این امر می تواند روی یک یا تعداد بیشتری دندان تاثیر منفی گذارد

برخی از دلایلی که عاج را در معرض قرار می دهند عبارتند از:    

• محکم مسواک زدن دندانها. این امر می تواند لایه مینا را کنار بزند.
• بهداشت ضعیف دهان و دندان. این امر ممکن است موجب ایجاد رسوب در خط لثه شود
• پوشش بلند مدت دندانها
• درمان نکردن پوسیدگی
• یک پرکردگی قدیمی با یک ترک یا حفره
• تحلیل لثه. لثه های تحلیل رفته اغلب بدلیل بیماریهای پریودنتال یا مسواک زدن شدید رخ میدهند
• جراحی های لثه که ریشه های دندان را در معرض قرار می دهد
• سفید کردن دندانها در افرادی که ریشه های دندانشان در حال حاضر بدون محافظ است
• خوردن مکرر غذاهای اسیدی یا نوشیدنی های اسیدی

حساسیت پالپی Pulpal یک واکنش پالپ دندان است. پالپ یک حجم از مجراهای خونی اعصاب است که در مرکز هر دندان قرار دارد. حساسیت پالپی تمایل دارد تنها روی یک دندان تاثیر گذارد. علل حساسیت پالپی عبارتند از:

• پوسیدگی یا عفونت
• یک پر کردگی جدید
• فشار بیش از حد برای تمیز کردن یا جرم گیری
• یک دندان ترک برداشته یا شکسته شده  

اگر به محض گاز زدن چیزی احساس دردی شدید می کنید، ممکن است یک پر کردگی شکسته شده یا  دارای ترک داشته باشید. درد در هنگام گاز زدن چیزی یکی از علائم دندان ترک خورده می باشد.

علائم

حساسیت عاج دندان و حساسیت پالپی، هر دو اغلب شامل واکنش نشان دادن به دما یا فشار هستند. حساسیت به نوشیدنی ها یا غذاهای سرد متداولترین نماد است. دندانها کمتر به دماهای گرم حساسند. اگر یک تک دندان نسبت به حرارت حساس باشد عصب دندان در حال مردن است. در این مورد، روت کانال تراپی (درمان ریشه) ضروری می باشد.  

تشخیص

دندانپزشک شما ممکن است به تاریخچه ی دندان شما (پرونده شما) نگاه کرده و دهان شما را بررسی نماید. همچنین شما ممکن است نیاز به عکس اشعه X داتشه باشید تا مشخص شود آیا پوسیدگی یا مشکل در عصب دندان شما وجود دارد یا خیر. دندانپزشک ممکن است در رابطه با عادات دهانی تان از شما سئوال کند.

جرمگیری یا پرچ کردن دندانهایتان می تواند حساسیت را بیشتر نماید. دندانپزشک شما همچنین پوسیدگیها، پر کردگی های عمیق و ریشه های بدون پوشش را بررسی خواهد نمود. دندانپزشک ممکن است از یک سوند –وسیله فلزی نوک تیز- برای تست حساسیت دندانهای شما استفاده نماید.

یک دندان ممکن است تا چندین هفته بعد از پر کردن نسبت به آب سرد حساس باشد. فلزات موجود در آمالگام (سیلور) آب سرد را بخوبی هدایت می کنند و آن را به پالپ انتقال می دهند. دندانهایی که به پرکردگی با آمالگام نیاز دارند قبل از پر کردن دندان  نیاز دارد با اسید خراشیده شود.

در برخی از موارد، این خراشیدن مینای کافی برای ایجاد حساسیت را برمی دارد. هرچند پرکردگی های جدید و پیشرفته احتمال ایجاد حساسیت را کمتر می کند.

دندانپزشک یا اندودنتیست شما می تواند بررسی کند که آیا دندان شما به درمان ریشه نیاز دارد یا خیر.    

حساسیت پالپی

اگر یک دندان به درمان ریشه نیاز داشته باشد، روشی بجز انجام درمان مورد نیاز برای پیشگیری از حساسیت پالپی وجود ندارد. تاخیر در درمان ریشه توصیه نمی شود. این امر ممکن است منجر به بروز مشکلات بیشتری گردد.

درمان

حساسیت دندان به هر دلیلی که باشد کاملا قابل درمان است.

دندانپزشک یا بهداشتکار شما باید دندانهای شما را جرمگیری نماید. اگر دندان  شما نسبت به جرمگیری حساس است، دندانپزشک شما قبل از جرمگیری ممکن است از یک داروی بیحسی موضعی یا اکسید نیتروژن استفاده نماید.

بعد از یک جرمگیری، دندانپزشک شما ممکن است از یک جلا دهنده ی فلوراید برای محافظت از دندانهای شما استفاده نماید.  انجام این کار بطور موقت حساسیت را کاهش می دهد. این کار همچنین دندانهای شما را قویتر می کند.  دندانپزشک شما ممکن است از یک درمان در مطب برای حساسیت شما استفاده نماید. این محصولات محفظه های موجود در دندانهای شما را می بندند و حساسیت را کاهش می دهند.  یک رویکرد جدیدتر استفاده از لیزر است. درمان با لیزر محفظه های را اصلاح کرده و حساسیت را کم می کند.

استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید و دهانشویه های فلورایده در منزل به کاهش حساسیت کمک می نماید. شما همچنین می توانید خمیر دندان مخصوص دندانهای حساس را خریداری نمایید.

با دندانپزشک خود در رابطه با دهانشویه ای که باید استفاده نمایید صحبت کنید. تعداد بیشماری از دهانشویه ها اسیدی هستند. برخی دیگر نیستند. شما باید از یک دهانشویه ی حاوی فلوراید استفاده نمایید که در آن از سدیم فلوراید طبیعی استفاده شده باشد.

حساسیت پالپی در صورتیکه عصب دندان آسیب دیده و یا در حال مرگ باشد با درمان ریشه درمان خواهد شد. دندانپزشک شما کل عصب را خواهد کشید  و یک ماده غیر واکنشی (gutta percha)  در فضای عصب قرار خواهد داد. در اینصورت دندان یک سد محافظ مشتکل از مینا برای محافظت از آن نخواهد داشت. بنابراین، با یک کامپوزیت یا کران پر خواهد شد.

برای کاهش درد دندان قروچه ، دندان شما برای شما یک پلاستیک محافظ شب درست خواهد کرد. در زمانهای خواب از این محافظ استفاده نمایید.

چه زمانی به دندانپزشک مراجعه کنید

اگر حساسیت بیش از چند هفته به طول انجامید، با دندانپزشک خود تماس بگیرید. اغلب موارد حساسیت دندانی به سادگی قابل درمان هستند.

بهبودی

زمان بهبودی بسته به دلیل حساسیت متفاوت می باشد.